Havik

Havik | Roofvogels in Nederland

door Redactie

De havik is een prachtige roofvogel die in heel Nederland voorkomt. De vogel staat bekend om de felle jachtmethodes. Hoe herken je de havik en wat maakt hun manier van jagen zo bijzonder? Je leest het hieronder.

Hoe herken je een havik?

De havik is een grote roofvogel, te herkennen aan de afgeronde vleugels en een lange staart. De rug van de havik is bruingrijs van kleur en de onderkant wit met dunne strepen. Ze hebben hierdoor wel iets weg van de sperwer, maar is toch een stuk forser gebouwd. De havik heeft boven de ogen een witte wenkbrouwstreep.

De poten zijn lang en geel van kleur. Hun ogen zijn oranje tot rood. Bijzonder aan de havik is dat vrouwtjes met 58-64 cm beduidend groter zijn dan de 49-56 cm van de mannetjes. Voor de beeldvorming: het vrouwtje heeft ongeveer de grootte van een buizerd, het mannetje wordt maar iets groter dan een kraai.

Wat is hun leefgebied?

In bossen worden ze het meest gezien maar de havik komt ook voor in halfopen landschappen met kleine bosjes. Ze leven jarenlang in hetzelfde territorium dus het zijn honkvaste vogels. Ze komen vooral voor in de rustige delen van het bos in vogelrijke gebieden.

In de jaren ’60 was de havik een vrij unieke verschijning en kwam alleen voor in de grote, stille bosgebieden zoals de Veluwe. Sinds de jaren ’70 zijn hun aantallen flink zijn toegenomen en komen nu in heel Nederland voor. Wel moet gezegd worden dat de laatste jaren de populatie weer iets afneemt. Dit komt o.a. door afname van prooidieren zoals de houtduif, grotendeels veroorzaakt door intensieve landbouw. Dit komt doordat veel boeren in plaats van graan, mais zijn gaan verbouwen. 

Hun aantallen worden geschat op 1900-2300 broedparen, het laatst gemeten tussen 2013 en 2015. Ze komen algemeen voor in Europa met uitzondering van Ijsland en Ierland.

De beste kans om de havik te spotten is in het vroege voorjaar, wanneer ze boven de bossen hoog in de lucht schroeven en baltsen.

Wat eet de havik?

De havik is een snelle jager. Ze vliegen behendig tussen de bomen door en zijn in staat op scherpe bochten te maken in de lucht. Op alle mogelijke manieren komen ze aan hun prooi: uit de lucht gegrepen, van takken gegrist, uit nestjes of gewoon op de grond.

Zoals de bij de slechtvalk, past ook de havik de stootduik toe. Bij deze jachtmethode zijn spitse, lange vleugels en een half-lange tot lange staart een vereiste. Deze spitse vleugels zorgen dan voor de snelheid die nodig is om de prooi in te halen. Dit loopt soms op tot wel 140 km per uur! Je snapt dat een aanval met deze snelheid zelden zonder succes is.

Doordat de vrouwtjes een stuk groter zijn, vangen zij ook een ander formaat prooi dan de mannetjes. Soms zijn zelfs andere roofvogels, zoals sperwers en ransuilen niet veilig voor de havik. Maar over het algemeen vangen haviken diersoorten die in hun leefomgeving veel voorkomen zoals duiven, kraaien, lijsters, vlaamse gaaien, konijnen en eekhoorns.

Help de vogels een handje

Bonte specht aan een voedersilo

Zomer of winter, een tuin vol vogels is altijd een prachtig gezicht. Wil je je tuin of balkon vogelvriendelijk inrichten? Dit doe je bijvoorbeeld met nestkasten, voederhuisjes en diervriendelijke planten.

Een aanrader is Vivara. Zij hebben een groot aanbod en je steunt ook meteen stichtingen zoals de Vogelbescherming, Vlinderstichting en Stichting Egelbescherming.