Misschien heb je ooit het geluk gehad deze effectieve jager in de bossen tegen te komen. Of misschien zelfs in je eigen achtertuin. De sperwer: een razendsnelle roofvogel en de schrik van vele kleine tuinvogels.
Hoe herken je de sperwer?
De sperwer is familie van de havikachtigen (Accipitridae). Hoewel het dier op de havik lijkt, is hij toch een stuk kleiner. Je herkent de sperwer aan de lange, slanke staart en de korte, afgeronde vleugels. Vliegend heeft deze vogel een spanwijdte van 60 tot 75 centimeter.
Waar leven ze?
Het dier is het hele jaar door in de bossen waar te nemen al is het een schuwe vogel die zich lastig laat fotograferen. Wanneer je een roofvogel binnen de bebouwde kom aan zijn maaltje ziet, dan is de kans erg groot dat het om een sperwer gaat. In de winter, wanneer veel vogels in tuinen worden bijgevoerd, verplaatst ook de sperwer zich naar de steden en dorpen en grijpt daar zijn kans tussen de voedertafels en vetbolletjes.
Het dier komt in bijna heel Europa voor. Hoewel het ooit heel slecht ging met de aantallen in Nederland, is het aantal broedparen al tientallen jaren stabiel. Het gaat dan om zo’n 3.500 tot 4.000 paren. Een barre winter kan nog wel eens roet in het eten gooien.
Wat eet de sperwer?
Op het menu van de sperwer staan voornamelijk kleine zangvogels, zoals de mees, mus, vink, roodborst en spreeuw. Ook knaagdieren zijn niet altijd veilig. Het vrouwtje is een flink stuk groter dan het mannetje. Zij gaat dan ook regelmatig voor grotere prooien als duiven, lijsters en gaaien.
Wat de jachtmethode zo uniek maakt, is de manier waarop het dier de achtervolging inzet. Eerst onzichtbaar, vervolgens in luttele seconden in staat om langs huizen, heggen en schuttingen te scheren. Heel doelgericht, met snelheden van 50 km/u waardoor het voor de nietsvermoedende vogels al snel te laat is. Het is alleen niet de snelste roofvogel. Dat is nog altijd de slechtvalk die snelheden van wel 320 km/u kan halen.
Onderstaand filmpje van de BBC laat op unieke wijze zien hoe het dier in staat is om toe te slaan.
Vijanden van de sperwer
Sperwers hebben zelf ook vijanden. De havik, waar de vogel veel op lijkt – is echter de grootste vijand. Daarnaast vallen er veel slachtoffers doordat ze in tuinen met hoge snelheid tegen ramen aanvliegen. Mensen kunnen helpen dit te voorkomen. Bekijk het buiten eens vanuit het perspectief van de vogel. Vaak is het gemakkelijk op te lossen door raambekleding maar ook door kamerplanten of meubels bij het raam te zetten.
Help de vogels een handje
Zomer of winter, een tuin vol vogels is altijd een prachtig gezicht. Wil je je tuin of balkon vogelvriendelijk inrichten? Dit doe je bijvoorbeeld met nestkasten, voederhuisjes en diervriendelijke planten.
Een aanrader is Vivara. Zij hebben een groot aanbod en je steunt ook meteen stichtingen zoals de Vogelbescherming, Vlinderstichting en Stichting Egelbescherming.